Eind november 2013 was de IWOT. Dit jaar in Nederland. Wij waren blij dat we een paper mochten presenteren over het promotieonderzoek naar teamontwikkelruimte. Het Journal Teamperformance Management geeft in de loop van 2014 een special issue uit over de conferentie. Vooruitlopend daarop geven we je graag al een samenvatting van het interessante onderzoek van Curseu. Hij onderzoekt dus hoe teams beter kunnen presteren dan het best presterende teamlid. Vergelijk het met ganzen die door goed samen te werken in hun V-formatie samen ruim 70% verder vliegen dan een gans alleen ooit zou kunnen. Een mooi streven, maar hoe doe je dat als team, of gaat dat vanzelf? Nee, helaas blijkt dat niet vanzelf te gaan. Sterker nog: dit lukt maar weinig teams.
Hoe creëer je synergie?
Hoe presteer je als team meer dan het beste teamlid in het team? Voor Curseu realiseren teams die dat lukt synergie. Wil je als team synergie bereiken dan blijken er een paar elementen van belang:
- De ‘cognitive distance’ mag niet te groot zijn. Er moet wel diversiteit zijn, maar zodra die te groot wordt ontstaat er moeilijker synergie. Dus het gaat hier om het zoeken naar de juiste balans in de teamsamenstelling. Zijn de teamleden te afwijkend van elkaar dan weten ze elkaar moeilijker te bereiken en dus ook te versterken. Zijn ze teveel gelijk, dan voegen ze weer onvoldoende aan elkaar toe, waardoor ze ook niet meer kunnen presteren dan dat ze in hun eentje kunnen.
- Als er een minderheid in een team is met een sterk afwijkende mening dan blijkt het bevorderend voor de synergie dat die minderheid zijn mening uitspreekt, zodat het team daar kennis van neemt, en dat de minderheid vervolgens afscheid neemt. Zo worden verschillen uitgesproken en blijft de harmonie bewaard. Ook hier gaat het weer om het vinden van een goede balans. Want juist afwijkende meningen zijn vaak nodig om in complexe situaties tot de beste oplossingen te komen. Ze staan het team in de weg, zodra er een ‘welles, nietes’ ontstaat, of een sterk ‘wij, zij’. Is er echter teveel harmonie, dan komen er ook geen andere afwijkende meningen meer op tafel en dan presteert het team samen ook weer niet meer dan het beste teamlid in het team alleen kan.
Welke rol speelt teamontwikkelruimte in het creëren van synergie?
Curseu richt zich op de samenstelling van het team. Diversiteit is nodig, maar mag ook niet te groot zijn. Teamontwikkelruimte geeft vervolgens een handvat voor teams om de aanwezige diversiteit met elkaar productief te maken. We presenteerden op de IWOT de eerste kwantitatieve onderzoeksresultaten van ons promotieonderzoek naar teamontwikkelruimte. Er blijkt een significante en sterke relatie: hoe meer teamontwikkelruimte teams creëren, hoe tevredener ze zijn over hun teamresultaat.
Trainen in plaats van leiding geven
In het onderzoek van Curseu blijken teams eerder synergie te bereiken als ze worden getraind in effectief samenwerken. Als ze leren om balans te vinden tussen uitspreken wat er leeft en harmonie realiseren. Eigenlijk leer je teams dan om te gaan met paradoxen. Ten eerste om de paradox te herkennen en te zien dat beide kanten even noodzakelijk zijn en ten tweede om te balanceren in die paradox. Een buitenstaander kan een team, inclusief de leidinggevende, hierin veel beter faciliteren dan de leidinggevende zelf blijkt uit het onderzoek. Dit leidt veel vaker tot synergie in teams. Dus ‘trainen’ blijkt te helpen om als team beter te presteren dan het beste teamlid.
Welk effect heeft de teamprestatie op de prestatie van het individu?
In teamwerk kijken we altijd naar de prestaties van het team. Curseu onderzocht ook welk effect teamwerk heeft op de individuele prestaties buiten het team. Dat levert heel verrassende resultaten op. Teams die geen synergie weten te bereiken verwarren teamleden zodanig, dat zij daarna als individu slechter presteren dan zij voor die tijd deden. Wellicht is dit een tijdelijke terugval, maar het is toch een ernstig ongewenst effect van slecht teamwerk.
Kortom: er is nog veel werk te doen om effectief teamwerk te realiseren. Misschien moeten we soms iets langer nadenken of we het werk wel in een team willen organiseren, want het kan dus ook negatieve effecten hebben; niet alleen op het team, maar ook op het individu.