Welk doel streeft het team na?
Vanuit het promotieonderzoek naar teamontwikkeling hebben we onlangs van 11 teams alle teamleden individueel geïnterviewd (N=69). Wat daarin opviel was dat de teams die als ‘succesvol’ waren aangemeld door hun opdrachtgever of leidinggevende allemaal een heel eenduidig beeld hadden van hun gezamenlijke opdracht en beoogd doel. In de interviews waren de antwoorden van de individuele teamleden nagenoeg hetzelfde als we vroegen naar wat de samenwerking in dit team op moest leveren. Echter in de teams die aangemerkt waren als ‘niet succesvol’, kregen we soms van elk teamlid een ander doel of beoogd resultaat te horen. Bijvoorbeeld het ene teamlid zei ‘dat we meer omzet draaien’, een ander noemde ‘dat we gecertificeerd zijn’ en weer een ander ‘dat onze diensten intern en landelijk bekend zijn’.
Ook in de dagelijkse praktijk merken we dat als we teams tijdens onze begeleiding vragen welk resultaat zij gezamenlijk beogen daar vaak niet gelijk één gezamenlijk antwoord op hebben. Soms hebben teams er zelfs helemaal geen antwoord op. Zo begeleidden we laatst een team van managers die niet aan konden geven wat hun gezamenlijke opdracht was. Ieder had met zijn of haar organisatieonderdeel een eigen opdracht, maar een gezamenlijke opdracht konden ze niet zomaar formuleren. Het is dan zeer de vraag of zo’n team wel echt een team moet zijn, want aan het werken als team kleven ook veel nadelen en risico’s.
Dit is vaak één van onze eerste vragen die we in de begeleiding van teams stellen: ‘Wat is jullie opdracht, wat moet jullie samenwerking opleveren?’Werk jij in één of meerdere teams? Wat denk je, heb jij hetzelfde beeld bij jullie gezamenlijke doel en opdracht als al je andere teamleden? Delen jullie dat met elkaar?
Wat moet de teambegeleiding opleveren?
Een andere belangrijke vraag in het begeleiden van teams vinden wij: ‘Wat moet de begeleiding opleveren?’ Naarmate we beter weten wat het team van de begeleiding verwacht, wordt de begeleiding gemakkelijker en vaak ook effectiever en efficiënter. Vragen die we in dit verband graag stellen zijn:
- Waarin willen jullie je als team in ontwikkelen? Waarin willen jullie als team effectiever en/of efficiënter worden?
- Waarom hebben jullie mij erbij gevraagd als begeleider? Wat hopen jullie dat dat oplevert?
- Wat hebben jullie zelf al ondernomen? Hoe is dat verlopen? Etc.
We merken dat veel teams het heel lastig vinden om te duiden waar ze begeleiding bij willen. Soms horen we ‘we vinden het moeilijk om elkaar aan te spreken, daar willen we bij geholpen worden’, of ‘als het spannend wordt gaan we dat uit de weg, help ons om dat wel aan te gaan met elkaar’, of ‘onze vergaderingen duren lang en leveren onvoldoende op’.
Wij proberen met het team zo precies mogelijk te duiden waar ze hulp bij willen hebben. Dat hoeft niet gelijk in de eerste kennismaking, dat kan zich ook gaandeweg meer uit destilleren.
Zijn dat sturende of coachende interventies?
Als we het teamdoel en begeleidingsdoel scherp willen hebben, zijn we aan het sturen. Door dat echter op een onderzoekende, vragende manier samen met het team te expliciteren zijn we ook coachende interventies aan het doen. Dus gaan sturen en coachen hand in hand.
Ook als het beoogde resultaat eenmaal scherp is, blijf je zowel sturende als coachende interventies ondernemen als teambegeleider. Je probeert immers het team te helpen om op koers te blijven en ook voldoende ruimte te nemen om te verkennen en verbreden. Soms zul je vragend en meer coachend, onderzoekend interveniëren om het team daarin te helpen en soms meer adviserend of sturend. Wij denken dat je die twee interventiestijlen goed moet kunnen afwisselen en jezelf als begeleider steeds kritisch onder de loep moet nemen. Dat je na elke teambegeleiding jezelf, of samen met een collega, bevraagt op je effectiviteit en efficiency als begeleider. Dat je onderzoekt welke interventies helpend waren en welke niet en of het nog beter had gekund en hoe dan.