Onderzoek heeft voor mij drie kanten en aan al die kanten werk ik graag. Ik licht kort toe hoe ik dat zie.
- Wetenschappelijk onderzoek. Is gericht op het genereren van (nieuwe) kennis, op theorievorming. Dit onderzoek moet voldoen aan de strenge richtlijnen en criteria voor wetenschappelijk onderzoek.
- Praktijkonderzoek richt zich op het genereren van praktijkkennis. Bijvoorbeeld: Zestor, arbeidsmarkt- en opleidingsfonds hbo, is benieuwd wanneer in het hbo beter wel en wanneer beter niet in teams gewerkt kan worden. Dit onderzoek moet praktische handvatten opleveren voor het hbo om te kiezen hoe ze bepaalde werkzaamheden het beste kunnen organiseren.
- Onderzoek als interventie is gericht op (organisatie)verandering. Steeds vaker wordt onderzoek ingezet als interventie in verandertrajecten. Bijvoorbeeld met actieonderzoek werk je aan een urgente vraag en doe je dat op een onderzoeksmatige manier. Je onderzoekt en zoekt naar oplossingen. Vaak is dit een cyclisch proces, van onderzoeken, uitproberen, evalueren en dan weer onderzoeken, uitproberen, etc.
Onderzoeksvragen die ik samen met en voor organisaties uitvoer zijn bijvoorbeeld:
- Welk werk kan beter wel en welk werk beter niet in teams worden georganiseerd?
- Kunnen de CanMEDS-rollen bijdragen aan een betere samenwerking?
- Welk leiderschap draagt bij aan het realiseren van onze doelen?
- Draagt interne certificering bij aan ‘een leven lang leren’?
Mijn werkwijze
In het werk met en voor klanten ben ik bezig met praktijkonderzoek en onderzoek als interventie. Onderzoek levert dan altijd een praktisch resultaat op. De aanpak is heel divers. Altijd zoek ik een aanpak en onderzoeksmethode die past bij de vraag en de gewenste opbrengst. De creativiteit en praktische insteek die dit vraagt maakt praktijk- en actieonderzoek zo leuk. Er zijn echter een paar aspecten die altijd terugkomen. Die licht ik hier nader toe.
De opbrengst van onderzoek
Elk onderzoek begint bij een doel en een onderzoeksvraag. De eerste vragen die ik de klant stel zijn: Waarom wi je dit onderzoeken en wat moet dat opleveren? Het antwoord daarop kan heel verschillend zijn, maar de uitkomst moet eigenlijk altijd praktisch toepasbaar zijn. Denk bijvoorbeeld aan:
- Tools
- Best practices
- Handreikingen
- Nieuwe inzichten
- Principes
- Stappenplan
- Routekaart
- Verandering of oplossing voor een vraag
- Etc.
Onderzoeken met de praktijk
Ik vind het een uitdaging om samen met de klant te zoeken naar een opbrengst die echt gebruikt wordt in de praktijk. Daarvoor moet je de mensen in de praktijk bij je onderzoek betrekken. Alleen als je hun werk en hun vragen begrijpt kun je iets van toegevoegde waarde voor ze maken.
Meestal vinden mensen het leuk om mee te werken aan een onderzoek. Zeker als ze merken dat er echt wordt geprobeerd om bij te dragen aan hun werk.
Dat geldt helemaal voor actieonderzoek, dan werk je samen met de praktijk aan een urgente vraag, dus dan staat de praktijk centraal in het onderzoek. In zo’n onderzoek wordt er veel flexibiliteit en creativiteit van de onderzoeker gevraagd, want je bent al onderzoekend aan het veranderen in de praktijk. Hierin zijn leren, veranderen en onderzoeken helemaal met elkaar verweven.
Vormgeving en presentatie van resultaten
Voor de opbrengst vind ik het belangrijk om te zoeken naar de juiste vorm om die opbrengst te presenteren. Bijvoorbeeld als je tools ontwikkelt. Hoe geef je die vorm? Wordt het digitaal aangeboden? Of in job-aid vorm, als hand-out, als referentiekaart? Of nog anders? Werk je met beeld, of alleen met tekst? Maak je een film? Allerlei vormen zijn mogelijk. Het is de kunst om samen met de klant de best passende en meest effectieve vorm te kiezen. Dat hangt af van de uitkomst van het onderzoek en van de doelgroep. Vaak is hier vanuit de organisatie een afdeling communicatie bij betrokken.
Naast hoe je de uitkomst vormgeeft speelt ook de vraag hoe en aan wie de resultaten worden gepresenteerd. Bijvoorbeeld voor een landelijk onderzoek vanuit een overkoepelende organisatie vraagt de presentatie van resultaten iets heel anders, dan voor een onderzoek intern in een organisatie.