Al met al was het een matte, moeizame bijeenkomst. ‘Gebrek aan veiligheid’ en ‘elkaar geen feedback durven geven’ noemden de teamleden als thema’s die hun samenwerking belemmeren. Deze taaie thema’s komen in veel teams naar voren. Ik noem ze taai, omdat er niet zomaar een oplossing voor handen is en omdat ze dat wat ontbreekt eigenlijk al nodig hebben om het te gaan doen. In deze blog ga ik in op veiligheid in teams.
Veiligheid in teams
Heel vaak hoor ik teamleden spreken over onveiligheid. ‘Het is hier onveilig, ik kan hier niet alles zeggen.’ Amy Edmondson deed veel onderzoek naar ‘psychological safety’. Wat is veiligheid in een team? Je voelt je veilig in een team als je gelooft en erop vertrouwt dat je niet wordt gestraft voor de acties die je onderneemt.
Behalve dat het fijn is om je veilig te voelen is het ook belangrijk voor het teamresultaat, want veiligheid zorgt ervoor dat teamleden:
- Fouten durven te maken en hun fouten toe durven te geven.
- Een andere, afwijkende mening in durven te brengen.
- Kritische vragen durven te stellen en feedback durven te geven.
- Gekke, nieuwe en creatieve ideeën in durven te brengen.
De veiligheid in teams zorgt er dus voor dat de teamleden risico’s durven te nemen en hun nek uit durven te steken. Dit heb je hard nodig om het beste uit je samenwerking te halen. Als teamleden zich onveilig voelen gaan ze dat juist vermijden.
Veiligheid leidt er ook toe dat je elkaar scherp houdt. Dat je elkaar uitdaagt, omdat je kritisch naar elkaar bent. Dus veiligheid is niet dat je alles van elkaar aanneemt, dat je ‘elkaar naar de mond praat’, het roerend met elkaar eens bent, je niet meer kritisch naar elkaar bent. Die veilige omgeving geeft juist de ruimte voor een ‘constructief conflict’, dat je het eens goed met elkaar oneens kunt zijn en dat samen wilt onderzoeken. Dat kan, omdat je het vertrouwen hebt dat je allemaal vanuit je expertise maximaal wilt bijdragen om samen het beste teamresultaat te behalen.
Creëren van veiligheid in teams
Wetende dat veiligheid een belangrijke factor is om als team het beste resultaat uit de samenwerking te halen, hoe maak je het dan veilig? Het team, inclusief een leidinggevende, kan alleen zelf zorgen dat het veilig voelt in het team. Het lastige is dat je om het veilig te maken met elkaar eigenlijk al een bepaalde veiligheid nodig hebt. Hoe werkt dat?
Veiligheid ontstaat als je eerlijk bent tegen elkaar, als je uitspreekt wat je ergens van vindt. Als je weet dat je teamcollega’s het direct tegen je zeggen als hen iets dwarszit en niet achter jouw rug om over jouw praten. Als je je gewaardeerd voelt. Dat voel je bijvoorbeeld als jouw inbreng serieus wordt genomen, daarop door wordt gevraagd en over na wordt gedacht, ook als het een afwijkende inbreng is. Als je een kritische vraag stelt en je merkt dat die waardevol wordt gevonden door het team, omdat ze er serieus op ingaan.
Kortom: veiligheid creëren, vraagt eigenlijk al om veiligheid. Als die veiligheid er (nog) niet is dan kan dat eigenlijk alleen ontstaan door kleine stappen samen te zetten. Denk bijvoorbeeld aan:
- Vervang ‘schuld’ voor ‘nieuwsgierigheid’.
Als teamleden voelen dat er gezocht wordt naar een schuldige activeer je hun verdedigingsmechanisme. Je komt daar niet verder mee. Als je oprecht nieuwsgierig bent naar wat er is gebeurt en hoe en of je dat samen kunt verbeteren activeer je een onderzoekende, lerende houding. Bijvoorbeeld de productie van een team is afgenomen. Je geeft deze observatie neutraal terug en zegt dat je denkt dat daar meerdere factoren op van invloed zijn en dat graag samen met het team eens wilt onderzoeken. - Zoek actief naar afwijkende meningen of ideeën en waardeer die.
Vraag de teamleden om hun idee of mening op een post-it te schrijven. Haal dan alle post-it’s op en geef aandacht aan alle verschillende ideeën, of meningen. Vraag daarop door en onderzoek wat erachter zit en wat de waarde ervan kan zijn.
Post-it’s helpen om echt ieders inbreng boven tafel te krijgen. - Vraag om feedback.
Als teamleden onderling regelmatig om feedback vragen is het veel gemakkelijker om elkaar feedback te geven en van en met elkaar te leren. Verder kan een team als team ook regelmatig feedback aan de omgeving vragen en zo haar prestaties blijven verbeteren. Voor feedback vragen, ontvangen en geven kun je de feedback-kaarten downloaden. - Evalueer de samenwerking en veiligheid
Het helpt om met elkaar de samenwerking en de veiligheid te evalueren. Daar zijn verschillende hulpmiddelen voor. Bijvoorbeeld de teamontwikkelruimte app en teamlearning en psychological safety vragenlijst.
Meer weten over veiligheid in teams? Lees dan deze blog die werd aanbevolen door Amy Edmondson.